روشنایی اتاق تمیز (Clean room lighting) یا چراغ اتاق تمیز یکی از تجهیزات کلین روم است که میزان روشنایی آن از لامپ‌های استاندارد بیشتر است. شدت نور در اتاق تمیز با توجه به کلاس IOS و میزان دقت فعالیت‌ها تعیین می‌شود.
شدت نور اتاق تمیز به میزان وات چراغ کلین روم بستگی دارد، وات بالاتر به معنای روشنایی بیشتر برای چراغ است. اتاق تمیز باید نوری یکنواخت و بدون سایه با حداقل خیرگی داشته باشد.
لوکس (Lux) واحد اندازه‌گیری شدت نور است و نشان می‌دهد چه مقدار نور بر هر متر مربع از سطح تابیده می‌شود. برای فعالیت‌هایی که به دقت بالاتری نیاز دارد از لامپ‌هایی با شدت نور بیشتر استفاده می‌کنند.
رنگ نور روشنایی اتاق تمیز در دو نوع سفید و آفتابی قابل تولید است و دمای رنگ نور نیز با واحد کلوین اندازه گیری می‌شود.
در اتاق تمیز معمولا از لامپ‌های LED به دلیل مصرف کم، عمر بالا، یکنواختی نور و تولید ذرات کم استفاده می‌کنند.
تجهیزات کلین روم علاوه بر سیستم روشنایی شامل صندلی، دوش هوا، فیلتر هپا (HEPA)، فیلتر ULPA، هواساز هایژنیک، هود لامینار، پس باکس، درب اتاق تمیز، ابزارهای تمیزکننده، ضد عفونی کننده و دیگر تجهیزات ایمنی و بهداشتی است.
اتاق تمیز یا کلین روم یک محیط ایزوله و بهداشتی است که کمترین میزان آلودگی، ذرات خارجی، میکروب و گرد و غبار در آن وجود دارد؛ بنابراین تجهیزات اتاق تمیز باید به گونه‌ای طراحی و استفاده شوند که میزان ذرات خارجی به حداقل ممکن کاهش یابد تا بر روی نتایج فعالیت و آزمایشات انجام شده در این محیط تاثیری نداشته باشد.
اجزای تشکیل دهنده چراغ اتاق تمیز
اجزای تشکیل دهنده چراغ اتاق تمیز شامل موارد زیر است:
- پایه فلزی که بر روی ساندویچ پانل سقف کلین روم قرار می‌گیرد
- ورق (DIFFUSER) یا همان بازتابنده از جنس PVC با ضخامت 1.3 سانتی‌متر
- فریم دور چراغ از جنس آلومینیوم با پوشش رنگ الکترواستاتیک
- ورق روی قاب چراغ از جنس گالوانیزه با ضخامت 1 میلی‌متر و رنگ الکترواستاتیک
عوامل موثر در انتخاب سیستم روشنایی کلین روم
در هنگام خرید و انتخاب سیستم روشنایی کلین روم حتما باید از موارد زیر اطلاع داشته باشید:
- نوع عملیات
- یکنواختی نور
- تولید ذرات کم
- شدت نور متناسب با کلاس اتاق تمیز
- دمای رنگ نور متناسب با کلاس اتاق تمیز
- قابلیت تمیز کردن و نگهداری
مشخصات چراغ کلین روم
در هنگام نصب و اجرای کلین روم دریچه‌هایی را از بالا برای تعمیر و بازدیدهای دوره‌ای تعبیه می‌کنند تا نیازی به ورود تعمیرکار و نیروهای تاسیسات به داخل اتاق نباشد و کلین روم از این حیث کاملا ایزوله بماند.
مشخصات فنی چراغ کلین روم عبارتند از:
- سایز چراغ
چراغ مخصوص اتاق تمیز در دو سایز 30×30 یا 60×60 تولید می‌شود. سایر ابعاد به صورت سفارشی قابل تولید است. - توان مصرفی
چراغ کلین روم از نوع SMD با توان 80 وات در مدل 60×60 و 30 وات در مدل 30×30
سطح روشنایی مورد نیاز برای کلاس‌های مختلف اتاق تمیز
| کلاس اتاق تمیز | سطح روشنایی (لوکس) | نوع فعالیت |
| ISO Class 1 | 1000 تا 1500 لوکس | فرآیندهای فوق حساس، تولید میکروچیپ |
| ISO Class 2 | 1000 تا 1500 لوکس | تحقیقات پیشرفته نیمه‌هادی |
| ISO Class 3 | 800 تا 1200 لوکس | مونتاژ قطعات دقیق پزشکی |
| ISO Class 4 | 600 تا 1000 لوکس | تولید قطعات اپتیک و لنز |
| ISO Class 5 | 500 تا 800 لوکس | آزمایشگاه‌های دارویی |
| ISO Class 6 | 400 تا 700 لوکس | بسته‌بندی دارو و بیوتکنولوژی |
| ISO Class 7 | 300 تا 500 لوکس | تولید عمومی تجهیزات پزشکی |
| ISO Class 8 | 300 تا 400 لوکس | بسته‌بندی نهایی محصولات |
| ISO Class 9 | 200 تا 300 لوکس | فرآیندهای غیر حساس و ذخیره‌سازی |
کلاس ISO پایین‌تر (1 تا 4) به معنای پاکیزگی بالاتر است و نیاز به نور بیشتری برای کنترل دقیق فعالیت‌ها دارد.
کلاس‌های بالاتر (8 و 9) معمولاً برای فعالیت‌های عمومی و با حساسیت کمتر استفاده می‌شوند و نیاز به نور متوسط دارند.
جدول انتخاب دمای رنگ نور (کلوین) و نوع لامپ برای کلاس‌های اتاق تمیز
| کلاس اتاق تمیز | دمای رنگ نور (کلوین) | نوع لامپ پیشنهادی | توضیحات |
| ISO Class 1 | 5000K تا 6500K | LED با نور سفید خنک | مناسب برای فرآیندهای دقیق که به نور طبیعی نزدیک نیاز دارند. |
| ISO Class 2 | 5000K تا 6000K | LED ضد لرزش | ایده‌آل برای تحقیقات نیمه‌هادی و کارهای حساس. |
| ISO Class 3 | 5000K تا 6000K | فلورسنت T5 یا LED | کنترل کیفیت دقیق و مونتاژ تجهیزات حساس. |
| ISO Class 4 | 4500K تا 5500K | LED یا فلورسنت کم لرزش | مناسب تولید قطعات نوری. |
| ISO Class 5 | 4000K تا 5000K | LED یا فلورسنت | تولید تجهیزات پزشکی با دقت بالا. |
| ISO Class 6 | 4000K تا 5000K | LED کم مصرف | بسته‌بندی بیوتکنولوژی و فعالیت‌های نیمه حساس. |
| ISO Class 7 | 3500K تا 4500K | LED با نور گرم | مناسب محیط‌های ذخیره‌سازی کنترل‌شده. |
| ISO Class 8 | 3000K تا 4000K | LED یا فلورسنت استاندارد | فرآیندهای عمومی تولید و بسته‌بندی. |
| ISO Class 9 | 2700K تا 3500K | LED نور گرم | مناسب انبار و فرآیندهای غیر حساس. |
- نور سرد (5000K تا 6500): مناسب برای فعالیت‌های دقیق که نیاز به وضوح بالا دارند.
- نور خنثی (4000K تا 5000): بهترین گزینه برای محیط‌های کاری عمومی و کنترل کیفیت است.
- نور گرم (2700K تا 4000): مناسب برای محیط‌های کم‌حساس و ذخیره سازی است.
استاندارد روشنایی اتاق تمیز
استانداردهای روشنایی اتاق تمیز بر اساس ISO و FDA به صورت زیر است:
استاندارد ISO 14644 برای روشنایی اتاق تمیز
در این استاندارد به‌طور مستقیم درباره شدت نور عدد مشخصی ارائه نشده اما کیفیت و یکنواختی نور به‌عنوان یکی از پارامترهای مهم محیط کنترل‌شده تاکید می‌شود. نور باید بدون لرزش (Flicker-free)، فاقد تولید حرارت و ذرات معلق باشد.
شدت روشنایی معمول توصیه شده:
- 500 تا 1500 لوکس برای فرآیندهای حساس
- حداقل 300 لوکس برای فعالیت‌های عمومی
استاندارد FDA (cGMP) برای روشنایی اتاق تمیز
FDA در بخش اصول cGMP (Current Good Manufacturing Practices) به روشنایی مناسب برای محیط‌های تولید دارویی و بهداشتی اشاره می‌کند.
الزامات اصلی:
- باید نور کافی برای بررسی دقیق فرآیندها و محصولات در محیط باشد.
- جلوگیری از ایجاد سایه‌های شدید یا نقاط کور
- استفاده از لامپ‌هایی با پوشش محافظ برای جلوگیری از ریزش ذرات یا شکست لامپ
- دمای رنگ توصیه‌شده در اتاق‌های تمیز معمولاً بین 4000K تا 6500 است که نور سفید طبیعی را شبیه سازی می‌کند.
- استفاده از لامپ‌های LED ضد لرزش و بدون تولید گرما توصیه می‌شود.
قیمت چراغ کلین روم
چراغ کلین روم، با توجه به ویژگی‌های خاص خود مانند ابعاد و توان مصرفی، در قیمت‌های متنوعی عرضه می‌شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه قیمت انواع چراغ کلین روم و ساندویچ پانل کلین روم با کارشناسان آسیا پانل تماس حاصل نمایید.
